Rachunek ekonomiczny - economic calculation
zespół metod i środków umożliwiający podjęcie najlepszej, tj. optymalnej decyzji dotyczącej alokacji oraz zastosowania posiadanych sił i środków w celu osiągnięcia najlepszych rezultatów zgodnie ze społeczną racjonalnością działań gospodarczych.
Podstawowym elementem rachunku ekonomicznego jest ilościowe określenie efektywności gospodarowania, czyli konfrontowania osiągniętych wyników (efektów) z ponoszonymi na nie nakładami. Rachunek ten jest więc metodą realizacji zasady racjonalnego gospodarowania, kalkulacją nakładów i wyników przy różnych alternatywach kształtowania się kosztów oraz cen, i w tym znaczeniu jest on procedurą umożliwiającą osiąganie maksymalnego stopnia realizacji celu przy danych nakładach lub minimalizacji nakładów przy danym stopniu realizacji celu.
Rachunek ekonomiczny towarzyszy człowiekowi od początku jego dziejów związanych z procesem gospodarowania. Jego znaczenie wzrasta w szczególności w gospodarce rynkowej, albowiem od trafności kalkulacji i przewidywań zależy kondycja ekonomiczna przedsiębiorstwa, jego pozycja na rynku i możliwości rozwoju.
Z uwagi na fakt, że kalkulacja kosztów działalności gospodarczej ma dzisiaj ścisły związek ze środowiskiem i że nie może się ograniczać do efektów mierzonych wyłącznie w kategoriach ekonomicznych przedsiębiorstwo powinno prowadzić szerszy rachunek zwany rachunkiem sozoekonomicznym (sozologia – nauka o ochronie środowiska). Rachunek ten na równi uwzględnia przesłanki korzyści ekonomicznych i korzyści zachowania środowiska przyrodniczego. W świetle tego rachunku działania gospodarcze będą opłacalne, gdy będą równocześnie urzeczywistniać cele gospodarcze (produkcyjne) z celami ochrony środowiska. Rachunek ekonomiczny powinien być zatem uznawany za właściwy, jeśli spełnia jednocześnie kryteria ekonomiczne i ekologiczne.
[J. Penc]
Zobacz również:
racjonalne gospodarowanie
|